Op het juiste moment stoppen hoort ook bij ondernemen! Zo begint de post die Wilco Verhoeven eind september op LinkedIn plaatste. Het is een cliché, hij weet het, maar motiveert zijn besluit. Niet alleen online. Een gesprek over investeringen, in het diepe springen, negatieve en positieve effecten van de hoge gasprijs en de toekomst.
De vakkenkast in de spreekkamer is gevuld met diverse combinaties van potten en planten. Groene planten en phalaenopsis uit de kas van Wilco Verhoeven. Hij ziet zelf ook dat een nieuwe zending van de bloeiende plant nodig is. Verversen had afgelopen weken even geen prioriteit, geeft Verhoeven met een glimlach aan. Uitgebloeid of niet, we praten even door over de collectie aan de wand. Het zijn planten in een 7 cm-pot. „We zijn een jaar geleden begonnen met het aanbieden van een mix van groene planten en phalaenopsis. We merkten namelijk dat handelaren steeds vaker liefst op één adres hun inkopen doen. One stop shopping is ook in de sierteelt in opkomst. Onze nieuwe salesmanager Robin Smit heeft het opgepakt. Een voordeel was dat hij al connecties met een teler van groene planten had. Het concept inclusief toegevoegde waarde met allerlei potten en verpakkingen sloeg best goed aan.”
De teler pauzeert even voordat hij zelf een conclusie trekt over zijn jaren als zelfstandig ondernemer. „De afgelopen vijf jaar hebben we best veel beetgepakt.”
Vijf jaar zelfstandig en nu stop je met het bedrijf. Waarom?
„Het is optelsom van zaken. Uiteindelijk komt het er op neer dat er te weinig financiële buffer is om investeringen voor de lange termijn te kunnen doen. We weten allemaal dat er op het gebied van duurzaamheid, schaalvergroting en professionalisering veel aan de hand is. Dat vraagt grote financiële investeringen. Ons bedrijf is 30 jaar oud en up-to-date, maar voor de verre toekomst is meer nodig. Dat is een uitdaging en ik kijk altijd positief naar de mogelijkheden die er zijn, maar investeringen moeten wel verantwoord zijn. Er is perspectief nodig. Door de huidige ontwikkelingen in de economie en de spanningen in Europa is dat er onvoldoende.”
Wat motiveert je om je besluit in dit interview toe te lichten?
„Allereerst omdat ik duidelijk wil maken dat op het juiste moment stoppen ook bij ondernemen hoort. Daarnaast wil ik duidelijkheid geven over de situatie rond mijn bedrijf. Er gaan allerlei geluiden rond in de sector, onder andere dat ik failliet ben en dat de kas al leeg is. Niets is minder waar. Ik ben niet failliet en tot en met juni 2023 hebben we ons bekende aanbod bloeiende phalaenopsis om te verkopen. Er liggen wel enkele kappen leeg, maar dat komt omdat we eind augustus zijn gestopt met poten. We gaan definitief stoppen met phalaenopsis.”
De toekomst is te onzeker?
„Behoorlijk. De gevolgen van de oorlog in Oekraïne, de energiecrisis en de oplopende inflatie gaan voor heel veel mensen verkeerd uitpakken. Als ik kijk naar de meest concrete gevolgen voor ons bedrijf, dan zie ik de energieprijzen niet snel meer op het niveau komen van begin 2021. Ook de prijzen voor andere grondstoffen en arbeid stijgen voorlopig alleen maar. Energie werd tien keer zo duur. Arbeidkosten stegen in een jaar tijd 10% en er komt weer een verhoging van 10% aan. Aan de inkomstenkant gaat het sinds afgelopen zomer niet goed. Voorlopig zie ik de afzetmarkt voor bloemen en planten niet verbeteren. De consumenten hebben hun geld hard nodig voor de dagelijkse boodschappen en de energierekening.”
‘Tot en met juni zijn we nog in productie en is er voldoende af te ronden’
Tijdens de coronajaren ging het heel goed met afzet van bloemen en planten. Dat gaat deze crisisperiode niet gebeuren?
„Ik vrees van niet. Veel mensen zullen hun bestedingen aan vakanties, restaurants en luxe artikelen net als tijdens corona weer terugschroeven en vaker thuis blijven. Of ze het thuis dan weer gezellig gaan maken met bloemen en planten, dat is zeer de vraag. Het geld moet er wel zijn om dat te doen. Laten we hopen op herstel, mede omdat het totale aanbod phalaenopsis komende maanden krimpt met 30% omdat meer kassen leeg gaan.”
Je had het al over de tegenvallende afzet afgelopen zomer. Hoe slecht was het?
„Ik heb met phalaenopsis nog nooit zo’n slechte zomer meegemaakt. En dan kijk ik terug tot 2006, toen mijn toenmalige werkgever Gerrit van Wijk op dit bedrijf overschakelde van rozen naar phalaenopsis. Toen ik de kwekerij in 2018 overnam was prijsvorming ook niet super omdat het aanbod in korte tijd behoorlijk was gegroeid, sneller dan de vraag. De markt zat overvol. Maar er kwam redelijk snel weer balans in de markt en de middenprijzen stegen naar een goed niveau.”
Toch bouwde je onvoldoende financiële buffer op de afgelopen vijf jaar?
„De financiering was gezet op 10 jaar, zodat ik snel eigen vermogen op kon bouwen. Gevolg is wel dat de aflossingsdruk behoorlijk hoog is. Dat is niet erg, maar problemen met liquiditeit kunnen sneller ontstaan als de inkomsten tegenvallen. Dat merkten we al tijdens de prijsdip toen corona in maart 2020 uitbrak. Die situatie is echter niet te vergelijken met de energiecrisis, die feitelijk al ruim een jaar geleden begon. De tegenwind die we nu meemaken is veel erger en langduriger dan die dip vanwege corona.”
Dat maakt het verkrijgen van extra financiering lastiger. Hoe ga je daarmee om?
„Een tekort aan liquiditeit is altijd lastig, zeker als er voor de financier onvoldoende zekerheden op een bedrijf zijn. De bank heeft ons begin 2022 geholpen met extra krediet, wat vooral nodig was omdat de energieprijzen flink waren gestegen. We konden weer even vooruit, mits de gasprijs zou dalen en de middenprijzen voor de planten zou stijgen.
Dat gebeurde niet. De dagprijzen van €2 tot €3 voor gas zijn iedereen bekend. Helaas kwam de afzet van phalaenopsis niet op gang. Met de tegenvallende verkoop voor Moederdag, wat normaal gesproken een piekmoment is, begon een neerwaartse trend. Binnen een paar maanden liepen we financieel gezien weer achter de feiten aan. Dan ga je weer praten met de bank en met leveranciers gesprekken voeren over betalingstermijnen. Leveranciers wilden tot op zekere hoogte best meewerken. Dat vond ik heel prettig. Het wijst op een goede relatie en vertrouwen in ons bedrijf.”
Hoe is de energiepositie voor jullie bedrijf?
„Redelijk goed. Op jaarbasis hebben we zo’n 2,5 miljoen kuub gas nodig. De helft hadden we tot en met 2027 ingekocht voor de lage prijzen die tot begin 2021 golden. Zomer 2021 kochten we nog eens 25% van het volume in voor ongeveer 50 cent per kuub. De resterende kwart van het volume kopen we op de dagmarkt.
Die mix van inkopen op lange termijn, korte termijn en op dagbasis is een keuze. Je weet nooit of je het goed doet, maar de ingenomen gasposities pakken in de huidige energiemarkt voor ons goed uit.”
Hoe bedoel je?
„Door de hoge gasprijs konden we marge behalen bij de verkoop van onze gasposities. Tijdens het kwartaaloverleg met de accountant kwam die verkoop afgelopen voorjaar voor het eerst ter sprake. Daggas kostte toen ruim €2 per kuub. We moesten nog 25% van ons benodigde gasvolume inkopen. Die €2 is te veel, daarom hebben we ook besproken of het een optie zou zijn om afdelingen koud te zetten, zodat er minder gas nodig is. Dat bleek geen optie, want de meeste vaste kosten veranderen dan niet. Ofwel, de totale kostprijs per plant stijgt als de productie daalt.
De gasposities verkopen bleek het beste scenario. De hoge gasprijs had ineens voor ons een positief effect. Sterker, in de zes weken tussen ons besluit en de daadwerkelijke verkoop steeg de gasprijs nog eens ruim 50 cent per kuub.”
‘Er blijft voldoende over om met een frisse blik naar de toekomst te kijken’
En dan ben je ineens vermogend?
„Er blijft na betaling van alle verplichtingen, belasting en schulden voldoende over om met een frisse blik naar de toekomst te kijken. Denk bij die verplichtingen aan de transitievergoeding voor het personeel, waarvoor ik overigens ook nog een banendag ga organiseren. Ik wil dat ze alle 32 goed terechtkomen en passend werk vinden. Gemiddeld werken de meesten al ongeveer 10 jaar bij dit bedrijf, sommigen zelfs 25 jaar. Zij verdienen een goede toekomst. Ik denk dat mijn besluit om te stoppen ook voor hen beter is, dan doorgaan met veel onzekerheden en risico’s voor het bedrijf.
Verder is het zo dat de stekken voor 2023 en 2024 ook al besteld waren. Dat moet je afkopen, wat ik logisch vind. Voor het bestelde volume van het komende half jaar betaal je zelfs het volle pond. Dat is ongeveer €1,20 per stek.”
Ga je de verdiensten uit de gasverkoop weer in het bedrijf stoppen?
„Wellicht. Ik weet in ieder geval zeker dat ik de koers van mijn bedrijf drastisch aan ga passen. Het onroerend goed is eind 2023 schuldenvrij. Met een grote zak geld kom je een heel eind als het gaat om het verduurzamen van de bedrijfsvorming. Denk daarbij aan investering in ledlampen. En mogelijk kunnen we ook aansluiten op ondiepe geothermie. Hier in de buurt komt waarschijnlijk een pilot met aardwarmte. Voor een derde scherm is helaas geen ruimte in de kas.
De kas aanpassen voor een toekomstbestendige, duurzame teelt van orchideeën, dat is niet realistisch. Tenminste, als ik de mogelijkheden voor ogen hou die sommige collega’s nu al hebben voor de teelt en afzet. Zij hebben een behoorlijk lager energieverbruik en arbeidsbehoefte dan ik.”
Kijk je al naar andere teelten?
„Nog niet heel veel. We zijn nog tot en met juni in productie en er is nog voldoende af te ronden. Dat heeft nu de prioriteit. Vanwege de hoge energieprijzen kijk ook ik als eerste naar naar koude teelten als helleborus of perkgoed. Maar daar kan ik mijn creativiteit niet in kwijt. Ik wil graag vernieuwen, dingen anders doen dan anders. Dat lukte met de phalaenopsis volop, ook toen ik nog geen zelfstandige was. In 2009 waren we een van de eersten die meertakkers konden leveren, omdat we de planten een speciale behandeling gaven. Met ongestokte phalaenopsis waren we er ook vroeg bij. Met Van Krimpen en een collega-kweker ontwikkelden we H2Obloom, een transparante vaas met een kliksysteem en een waterreservoir, zodat de plant beter in conditie blijft. Het werd geen doorslaand succes, maar we leveren het nog steeds aan bepaalde klanten.
Al die initiatieven en concepten hebben ons geholpen om beter in contact te komen met afnemers. Het percentage klokverkoop ging daardoor terug naar 30%, terwijl dat in 2018 nog 70% was. Ik zag nog voldoende kansen voor direct en op maat beleveren van klanten. Sprak ook al met collega-kwekers over samenwerking en de groeiende wens voor one stop shopping bij de handel. Uiteindelijk heb ik een andere route gekozen. Dat is best wennen, maar ik blijf met positieve energie kijken naar de toekomst en sta open voor de mogelijkheden en uitdagingen die ongetwijfeld op mijn pad komen.”
Verhoeven begon op de kwekerij als 14-jarige zaterdaghulp
Wilco Verhoeven (39) begint in 1997 als zaterdaghulp bij rozenkwekerij ‘t Nieuw Bos in Nieuwaal. In de periode 1999-2001 komt hij in vaste dient op het bedrijf van teler Gerrit van Wijk en doorloopt er een werk-leertraject.
De rozenkwekerij van 2,5 ha schakelt in 2006 over op de teelt van phalaenopsis. Een jaar later betrekt Verhoeven de bedrijfswoning. Hij heeft de intentie om de kwekerij over te nemen. Zijn aandelenpakket groeit in de opvolgende jaren en met financiële hulp van Van Wijk wordt het overnametraject in 2017 afgerond.
De start als zelfstandige in 2018 gaat gepaard met een nieuwe bedrijfsnaam: Artisan, de Franse vertaling van het woord ‘ambacht’, en handwerk is nodig als je gaat voor kwaliteit, vindt Verhoeven.
De jaarproductie is 1,8 miljoen planten; 1,6 miljoen in een 12 cm-pot, voornamelijk meertakkers en 200.000 planten in potmaat 7 cm.
Met kwaliteit, concepten, innovaties en toegevoegde waarde heeft Artisan het percentage directe afzet in vijf jaar vergroot van 30% naar 70%.
Verhoeven is lid van de stuurgroep marketing van Orchidee Nederland, dat zich inzet voor de positie van potorchidee
