De liefde die kwekers van bloemen, planten en groenten voor hun vak hebben, wordt al sinds 1977 overgebracht tijdens Kom in Kas, de jaarlijkse open dag van de glastuinbouw. Dat verhaal is met een sector onder een vergrootglas en onder vuur, zeker in de sierteelt, harder nodig dan ooit. Vandaar dat met ’Groene Liefde’ consumenten moeten worden verleid.
Op 6 en 7 april openden 112 telers in 18 regio’s hun kassen. Zij verwelkomden maar liefst 168.000 bezoekers. Mede door het mooie weer tijdens het weekend 8.000 bezoekers meer dan vorig jaar. Ook de 46e editie van Kom in de Kas stond, net als vorig jaar, in het teken van liefde, en niet zomaar een liefde… Groene Liefde! Groene Liefde voor elkaar, voor de sector, voor de kweker en voor de producten uit de kas. Kom in de Kas was voor de bezoekers een groene ontmoetingsplek. Zij konden kennis maken met de prachtige producten uit de kassen en met de kwekers die met veel liefde en passie over hun bedrijf vertelden.
Voorbereid op kritische vragen
De glastuinbouw, en dan met name de sierteelt, ligt onder een vergrootglas. Nu is Kom in de Kas niet bepaald het evenement waarbij criticasters over de vloer komen of Extinction Rebellion bij glastuinbouwbedrijven protesteren. Toch leek het Glastuinbouw Nederland een goed idee telers te helpen, mochten er kritische en lastige vragen worden gesteld. De ondernemersorganisatie stelde bondige antwoorden op enkele veelgestelde vragen op over actuele onderwerpen in de glastuinbouw. Alle deelnemende bedrijven zijn van te voren voorzien van de vraag/antwoorden. De vragen zijn ingedeeld op de thema’s: arbeid, energie, ruimte, gezondheid & geluk, water en plantgezondheid.
Liever dialoog dan discussie
In Erica stond op zaterdag de dialoog ‘Stop the Food Fight’ op het programma. Bezoekers werden uitgenodigd te kijken, luisteren en mee te denken over het voedselsysteem van de toekomst door in een uur in gesprek te gaan met Karsten de Vreugd en Joris Lohman. Zij zijn bekend van de podcast ‘Eten is weten’ en de documentaire ‘Paved Paradise’. Een dialoog is zoveel beter dan een gesprek dat eindigt in een welles-nietes discussie, meent Inge de Vries van komkommerbedrijf Drenthe Growers alwaar de dialoog plaatsvond. Zij vindt het goed om ook het gesprek met elkaar aan te gaan over chemische gewasbeschermingsmiddelen en uitdagingen rondom arbeid, huisvesting van arbeidsmigranten, energie en water. Uitdagingen waarvoor telers staan en waarin ze duurzame stappen zetten. „Onwetendheid zorgt voor polarisatie, maar het is ook goed om jezelf als teler een spiegel voor te houden en niet de ogen te sluiten voor de kritische omgeving. Daarbij zit de glastuinbouw in een transitie. En dat die transitie niet morgen voltooid is, is het verhaal dat we aan onze omgeving moeten blijven vertellen.”
Dat de dialoog toch weer uitmondde in een discussie met zo’n vijftig aanwezige bezoekers neemt De Vries voor lief, omdat het een beschaafde discussie was met respect voor de diverse standpunten. En omdat het goed is elkaars standpunten te vernemen. „Het was een leuk gesprek waarbij alle thema’s die spelen binnen onze bedrijven aan bod kwamen. Gezonde planten, gewasbeschermingsmiddelen, arbeid en de rol van de overheid.” Gedeputeerde Jisse Otter van de provincie Drenthe erkende de problemen, maar gaf ook aan dat hij het laatste half jaar onder de indruk was van de innovatie en daadkracht van Drentse agrarische ondernemers. „En om bij het thema te blijven: de liefde moet van twee kanten komen.” Die wederzijdse liefde heeft De Vries dit weekend gevoeld: „De wederzijdse liefde voor onze regio, voor de ruimte die wij als sector delen en voor onze producten.”
Tijdens de dialoog vernam de komkommerteler kritische geluiden over arbeid, watergebruik en gasverbruik in de sector, maar niet gedurende de rest van het weekend. „De rest van de tijd was het als vanouds gewoon een prima dagje uit voor velen die zich verwonderde over wat zich in kassen afspeelt.”
Live teeltwerkzaamheden volgen
Even verderop bij Van Geel Group kregen bezoekers ook een goede kijk op de tuinbouw. In het Kom in de Kas weekend werd het testcentrum/winkel van het bedrijf officieel geopend. Het bedrijf dat tot vorig jaar alleen phalaenopsis teelde en in een eigen winkel verkocht, is meerdere gewassen gaan telen onder meer bromelia. In één afdeling is eigenaar Martijn van Geel een testcentrum met gewassen begonnen die nog niet het teeltplan hebben gehaald. Enerzijds om te experimenteren en direct te kunnen opschalen, anderzijds om meer variatie aan planten te hebben in de bedrijfswinkel die lokaal nog steeds goed draait. De winkel is nu ook ondergebracht in de afdeling met een speeltuintje en al. Terwijl kinderen spelen, kunnen ouders live teeltwerkzaamheden bewonderen en informatie tot zich nemen over de glastuinbouw in bredere zin. Zo zijn ook teeltgoten te bewonderen met groenten en aardbeien.
Voor het eerst
In het Zeeuwse Kesteloo deed Tuindersbedrijf Kesteloo voor het eerst mee aan Kom in de Kas. „We hebben het er al jaren over om een keer deel te nemen. Het is aan de volgende generatie te danken dat het er dit jaar dan toch van gekomen is”, vertelt Henk Kesteloo. Samen met zijn vrouw Zoë is hij de volgende generatie. Het bedrijf is een heel divers bedrijf met naast siergewassen, ook groentegewassen, akkerbouwgewassen en zaadteelt. Alle producten worden deels zelf verkocht in een landwinkel.
Tussen voorjaars- en najaarsviolen wordt perkgoed geteeld. De violen zijn de deur al uit en de eerste kleur komt op het perkgoed. „Het perkgoedseizoen, dat bij ons twee tot drie weken later is, sluit naadloos aan op het violenseizoen. Dat is gunstig”, verzekert Henk. Tijdens de rondgang laat hij de jonge bezoekers zelf stek uitkiezen die ze uit de tray zelf mogen oppotten op een transportband. De plant mogen ze mee naar huis nemen. Hoe ze er uiteindelijk komen te zien, toont hij uit de bedrijfsbrochure. Ook vertelt hij hoe ze de komende weken moeten worden verzorgd, want dat verschilt per plant enigszins.
Zoë bestiert de winkel. Naast eigen planten, worden bloemen ingekocht. Zij maakt ook zelf boeketten waarvoor ze een opleiding heeft gevolgd. Tijdens de verkoop en ook niet gedurende Kom in de Kas heeft ze met kritische consumenten te maken. Zowel zij als Henk weten de incidentele kritische vragen goed van repliek te dienen. Want ondanks dat chemische gewasbeschermingsmiddelen worden ingezet en er wordt gestookt, is er een continue zoektocht naar reductiemogelijkheden op beide vlakken. Zo is twee jaar geleden een waterbassin aangelegd en is zaadteelt opgenomen in het assortiment. „Ik heb de vraag/antwoorden op lastige vragen voorbij zien komen, maar enkel ter kennisgeving aangenomen. Ik heb ze niet nodig om mijn verhaal te vertellen”, stelt Henk.
Tomatentelers weer van de partij
Na afwezigheid van enkele jaren waren dit jaar weer enkele tomatentelers van de partij tijdens kom in de kas. Zij hielden hun deuren gesloten vanwege ToBRFV, een zeer besmettelijke plantenvirus die veel schade aan de teelt kan veroorzaken. Daar is het bestuur van Kom in de kas erg blij mee: „Tomaten zijn een belangrijk glastuinbouwproduct. En elk gewas vergroot de diversiteit aan deelnemers. Evenals de enkele veredelaar die acte de présence gaven”
Een van de tomatentelers was Jan Oosterom van Kwekerij Lijntje in Moerkapelle. Ondanks dat hij een tomatenras teelt dat resistent is tegen ToBRFV nam hij geen enkel risico en hield de deuren naar de kas gesloten. „Door de ruiten vanuit de verwerkingsruimte was het gewas goed te zien, evengoed als het vanaf het middenpad te bewonderen was geweest. Samen met onze bedrijfsfilm over al onze processen kregen bezoekers nog steeds een goede indruk. Bezoekers hadden er alle begrip voor dat ze de kas niet in mochten.”
Naast tekst en uitleg over de teelt, verzorgde Van Iperen nog informatie over biologische gewasbescherming. Ook Oosterom hoorde tijdens de dag geen kritische geluiden, waar hij overigens totaal geen moeite mee heeft. Ook de tomatenteler heeft een goed verhaal over zijn doen en laten.
Kunst geïnspireerd op Groene Liefde
Bij Ruitenfleur in Nieuwe Wetering werd het thema Groene Liefde ook uitgedrukt in diverse kunstwerken hoofdzakelijk schilderijen met tulpen of andere bloemen. Er werd live zelfs gewerkt aan een kunstwerk van klei waar de diverse provincies een ’tulpentintje’ meekregen. Mark van Ruiten deed in 2016 voor het laatst mee aan Kom in de Kas, maar deze editie overtrof alles wat betreft bezoekersaantallen. Hij schat tegen de 3.000. „Stuk voor stuk bezoekers met interesse voor de sector, maar ook respect. Dat doet me wel iets.”
Zonder vrijwilligers en personeel is geen Kom in de Kas te organiseren. Bij Ruitenfleur droegen ook diverse Poolse medewerkers hun steentje bij. Van hen konden bezoekers in goed Engels vernemen dat Van Ruiten zijn Poolse krachten conform de cao betaalt en geen onderscheid maakt met zijn Nederlandse werknemers. Hij denkt dat het gros van zijn collega’s dat doen, omdat de sector niet zonder arbeidsmigranten kan.
Als klap op de vuurpijl kwam lokale volkszanger Robin Topper aan het eind van de dag zijn drie weken geleden gelanceerde nieuwe nummer ’Een bossie tulpen’ ten gehore brengen. „Een mooie afsluiter voor de nog aanwezige bezoekers en mijn personeel.”
Rondje Westland
Het Westland ontbrak natuurlijk niet deze editie van Kom in de Kas. Tussen Monster en Poeldijk openden 9 kwekerijen hun deuren, waarvan er 8 met sierteeltgewassen actief zijn. In de bedrijfsruimten presenteerden diverse sponsoren, toeleveranciers en organisaties zich. Ook werd er reclame gemaakt voor de 25e jubileumeditie van het Varend Corso die gepland is op 21, 22 en 23 juni. Het mooie weer trok veel mensen naar de kassen. De organisatie schat het op ruim 30.000 bezoekers in twee dagen. Een korte impressie:
