De laatste weken is het onderwerp arbeidsmigratie weer een hot topic in de tuinbouw. Het blijft oppoppen in de media. Het balletje kwam in een landelijke versnelling door uitspraken van de directeur van De Nederlandse Bank (DNB) en daarna zagen enkele politici hun kans schoon om de ontstane tractie nog wat verder op te voeren. Daarmee is het onderwerp een maatschappelijk én een politiek thema geworden. Feitelijk geeft de DNB-directeur de politiek en de sector een cadeautje: Het moet beter, anders raak je op termijn als sector uitgespeeld. De internationale medewerker als speelbal van een politieke discussie.
De eerste reflex van veel partijen, hoe kan het nu dat we zo als sector weggezet worden? Het is niet wáár dat we een beperkte toegevoegde waarde hebben. We zorgen goed voor onze internationale medewerker, anders komen ze niet eens etc. etc. Ik noem het maar de eerste reflex van ontkenning om hiermee te proberen criticasters van je af te houden.
En het klopt. Bij heel veel bedrijven staat de huisvesting van de internationale medewerker met stip op één. Ik heb prachtige huisvesting gezien op bedrijven die het predicaat hotel – voorzien van tenminste één ster – verdienen. Nu moet ik eerlijk bekennen dat ik deze hoogwaardige hotels meer heb aangetroffen in het landelijke gebied dan in de tuinbouwconcentratie gebieden. Daar wordt teveel geleund op de nabij gelegen steden. Met weer alle gevolgen van dien. Overlast, cultuurverschillen, gevoel van onveiligheid en een verdere druk op de woningmarkt waardoor starters niet meer aan de bak komen. De Nederlandse maatschappij is dit gewoon beu. En in het dan ontstane frame wordt dan naar voren gebracht dat er niet goed gezorgd wordt voor de internationale medewerker. De cirkel is dan rond.
Maar wie heeft er dan iets te doen? Ik sprak recent een gedeputeerde van een provincie: “Het bouwen van hoogwaardige migrantenhuisvesting is beleidsmatig gewoon mogelijk. Gemeentes mogen dit vergunnen, ook op de bedrijfslocaties”. Ondernemers mogen dus bouwen en er zijn er genoeg met plannen. Maar van de kant komen, lukt maar matig door bezwaren van omwonenden. De impasse is open en bloot zichtbaar.
Een deel van de eerste oplossing gaat dus op korte termijn niet ontstaan. Aan de andere kant hoef je daar niet op te wachten. De ontkenningsreflex die ik eerder noemde, is ook een signaal naar jezelf. Hebben we het echt wel zo goed geregeld met onze mensen? Het terugvallen op het uitzendbureau die het “maar moet regelen”, is duidelijk niet genoeg. Ook de NEN-, AKF-, of SNF-certificeringen zijn geen garantie dat jouw ingehuurde medewerkers wellicht onbedoeld bijdragen aan de maatschappelijke irritaties.
Wellicht is de eenvoudige, oprecht geïnteresseerde vraag in de kantine of op het pad: “Waar en hoe woon je eigenlijk?” al een mooi vertrekpunt gevolgd door “En wat vind je ervan hoe je woont, werkt etc.?” Ik heb de laatste weken verrassende reacties gehoord. Soms ook pijnlijke antwoorden die de maatschappelijke irritaties helaas bevestigen. Ik stelde mezelf de vraag toen, stel het is mijn zoon of dochter, zou ik willen dat ze zo in het buitenland aan het werk of gehuisvest zijn. Dan voel je, hier heb je als ondernemer iets te doen. Goed werkgeverschap omzetten in ’rentmeesterschap’ en daarmee bouwen aan een bestendige toekomst., net zoals we met onze kinderen zouden willen doen.
