In het overgrote deel van de Nederlandse gemeenten is minder groen dan twee jaar geleden. Dat geldt voor het openbaar groen, maar nog veel sterker voor particuliere tuinen. Dat stelt Sweco op basis van metingen in meer dan honderd gemeenten voor de Groene Stad Challenge.
Van de onderzochte steden blijkt slechts 22% afgelopen jaar groener te zijn geworden. Van de dorpen is slechts 18% groener geworden. Alle andere dorpen en steden worden minder groen. De gemiddelde trend is licht negatief met een afname van 2,6% vegetatie.
De Groene Stad Challenge is een initiatief van architecten- en ingenieursbureau Sweco, Husqvarna en NL Greenlabel en geeft sinds 2021 op basis van data-analyses van satellietbeelden, luchtfoto’s en Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) inzicht in de mate van vergroening per buurt en per plaats binnen Nederland.
Gegevens over meerdere jaren
De trend is nu te zien doordat er gegevens beschikbaar zijn over meerdere jaren. Althans voor de circa honderd gemeenten die vanaf het begin meededen. Joeri Meliefste van Sweco: „We hebben metingen gedaan in 2022 en die vergeleken met de metingen uit 2018, 2019 en 2020 voor de eerste Groene Stad Challenge. Ondanks hoge gemeentelijke ambities, vergroeningsprogramma’s en vele gewipte tegels tijdens het NK Tegelwippen, komt er dus maar weinig groen bij.”
Gras bedekt nu nog 26% van de stad, dat was twee jaar geleden 28,28% dat is dus een afname van 2,28 procentpunten ofwel en afname van -8,77%. Struiken bedekken nu 6,2% van de stad, dat was 5,91%, dit is dus toegenomen met 0,29 procentpunt ofwel een toename van 4,68%. Boomkronen bedekken 15,2% van de stad, dat was 15,8%, dus een afname van afgenomen met -0,6 procentpunt ofwel -3,95%. In totaal betekent het dat ruim 2,5% minder van de openbare ruimte door groen bedekt wordt.
Tuinen minder groen
Het verlies aan groen is nog veel sterker op particulier terrein. Lage vegetatie in tuinen nam af met 11,6%, middelhoge vegetatie met 0,8% en hoge vegetatie met 9,9%. „De data bevestigen mijn beeld dat veel mensen hun tuin inrichten met tegels, bestrating en kunstgras. Als we dat met z’n allen veranderen, kunnen we de grootste winst behalen.”
Volgens Meliefste zou de focus van gemeentes nadrukkelijker moeten liggen bij die vierkante meters op particulier terrein: „De algehele tendens is dat de gemeente zich niet verantwoordelijk voelt voor vergroening van particulier gebied, terwijl dat 46% van al het groen beslaat. Het zou daarom goed zijn als gemeenten de vergroening in tuinen meer gaan aanjagen door bijvoorbeeld subsidies op groene daken, het gratis uitdelen van planten en bomen en het ondersteunen van groene bewonersinitiatieven.”
Ombuigen naar positieve trend
Volgens de initiatiefnemers van de Groene Stad Challenge zijn er meer goede manieren om de negatieve trend om te buigen naar een positieve trend. Zo moet het aandeel groen in de openbare ruimte substantieel hoger. Ook moet het tempo van vergroening omhoog. Door bijvoorbeeld de vergroeningsopgave nadrukkelijk te koppelen aan de vervangingsopgave voor riolering of grote onderhoudsprojecten. Ook kan er veel resultaat geboekt worden door per jaar een of meerdere buurten gericht te vergroenen.
Ook de NOS meldde deze week dat steden worstelen met de aanleg van meer groen. De rekenkamers van Utrecht en Rotterdam kwamen onlangs tot de conclusie dat de ambitie om meer groen aan te leggen weliswaar groot is maar er niet voldoende geld voor beschikbaar is. Ook kunnen belangen botsen, waarbij de ene afdeling in moet zetten op meer woningbouw terwijl een ander deel van de ambtenaren zich vooral bezighoudt met meer natuur.
Winnaars Challenge
Uiteraard kwam er uit de Groene Stad Challenge ook een lijst van steden en dorpen die juist wel erg goe presteren op het gebied van vergroening. De top drie van steden die het meest vergroend zijn, bestaat dit jaar uit Hoofddorp (gemeente Haarlemmermeer), Haarlem en Amstelveen. Bij de dorpen bestaat de top drie uit Nijeveen (gemeente Meppel), Badhoevedorp (gemeente Haarlemmermeer) en Oude Wetering (gemeente Kaag en Braassem).
