De plannen van minister Mark Harbers van Infrastructuur en Waterstaat om voor het oppompen van grondwater een vergunning in te voeren en een verbod op oppompen rond natuurgebieden zijn van tafel. Dat blijkt uit stukken die onderzoeksjournalisten van Investico opvroegen. Uit die stukken blijkt volgens Investico dat LTO Nederland met succes wees op de nadelige gevolgen voor de landbouw, waarna de plannen werden gewijzigd.
Harbers kwam in november 2022 met nieuw beleid, dat erop gericht was grondwateronttrekking aan banden te leggen. De minister oordeelde dat de grenzen van bodem- en watergebruik waren bereikt en dat waterpeil en watersysteem niet meer aangepast moest worden aan het gebruik, maar het gebruik aan het waterpeil. Aanleiding was de constatering dat het in 2022 voor de vierde keer in vijf jaar zo droog was dat er een watertekort was. ‘De gevolgen waren aanzienlijk, zo was er sprake van verzilting in het westen van het land en economische schade voor de scheepvaart. Andere gevolgen waren lagere gewasopbrengsten in de landbouw, droogteschade in natuurgebieden en droogval van beken’, schreef Harbers. Maatregelen waren nodig.
LTO: ‘geen formeel overleg’
Over de grondwateronttrekking schreef Harbers in 2022 al dat overleg plaatsvond met waterwinbedrijvenorganisatie Vewin, LTO Nederland, de provincies en het Rijk over de gevolgen van het beleid voor onder meer de Kaderrichtlijn Water en de nitraatrichtlijn. Investico stuitte bij onderzoek van het waterbeleid op eerdere versies van de brief die Harbers uiteindelijk naar de Tweede kamer stuurde. ‘Uit vertrouwelijke concepten van de brief blijkt daarnaast dat eerdere versies een stuk scherper waren over de consequenties van het nieuwe beleid. “Landbouw mag, mits”, staat er bijvoorbeeld in het eerste concept. Die landbouw zal bovendien een “transformatie” moeten ondergaan, en “extensiever”, oftewel minder intensief, moeten. In de uiteindelijke brief valt hier niets meer over te lezen’, stelt Investico vast, die concludeert dat de minister zwichtte voor de druk van LTO. Die belangenbehartiger reageerde schriftelijk op de bevindingen van Investico dat geen ‘formeel, bestuurlijk overleg’ is geweest met het ministerie, maar dat wel suggesties zijn gedaan over het nieuwe beleid: ‘Dat is lobby, en dus ons werk als belangenbehartiger.’
Volgens het ministerie zou het oorspronkelijke plan ‘teveel werkdruk’ veroorzaken en geen recht doen aan ‘specifieke hydrologische omstandigheden’ rond de verschillende natuurgebieden. Infrastructuur en Waterstaat laat het beleid nu vooral over aan lokale gemeenten, waterschappen en provincies.
