De meldingsbereidheid onder boeren bij verdachte situaties is groter door contact met een vertrouwenspersoon. Dat blijkt uit ledenonderzoek van LTO Noord. LTO Noord, ZLTO en PVO pleiten dan ook voor een vaste aanstelling van de vertrouwenspersonen.
In vergelijking met een ledenonderzoek uit 2024 is de meldingsbereidheid met 12 tot 15 procent gestegen. In bijna alle situaties zouden de ondervraagden vaker een melding doen bij politie, Misdaad Anoniem of een andere overheidsinstantie. Bijvoorbeeld bij een dubieus voorstel van een verdachte huurder (+12%), als ze hennep in hun gewas vinden (+15,5%) en als ze een toename van kunstlicht en afgeplakte ramen bij de buren zien (+13,4%). Er deden 783 respondenten mee aan het onderzoek van LTO. Ongeveer vijftig daarvan waren inwoners uit het buitengebied, de anderen lid van LTO.
Vertrouwenspersoon
Ook blijkt uit het ledenonderzoek dat de bekendheid van de vertrouwenspersoon van LTO Noord in een jaar tijd flink is gestegen. Bijna de helft van de respondenten weet dat LTO Noord een vertrouwenspersoon heeft.
Vertrouwenspersoon Gaby de Ruiter heeft hard gewerkt aan haar naamsbekendheid: „Ik was het afgelopen jaar aanwezig op 75 bijeenkomsten van boeren en inwoners in het buitengebied. Na zulke avonden merk ik dat ik meer telefoontjes krijg. In het eerste kwartaal van 2025 kreeg ik al net zo veel meldingen als in heel 2024.”
Veiligheidscoaches in Overijssel
Op dit moment zijn er twee vertrouwenspersonen actief. Gaby de Ruiter bedient de negen provincies boven de rivieren voor LTO Noord. Femke van der Plas is vertrouwenspersoon bij ZLTO. In Overijssel zijn twee veiligheidscoaches aangesteld. LTO Noord en LTO werken nauw samen met Platform Veilig Ondernemen. Volgens Ruiter is de bezetting eigenlijk niet voldoende om het gehele buitengebied te bedienen: „We zijn er voor alle boeren en inwoners in het buitengebied. Ik ben fulltime vertrouwenspersoon, maar het is een uitdaging. Ik ben verantwoordelijk voor negen provincies en zit vaak lang in de auto om een boer te bezoeken.”
Structurele aanpak
Zowel LTO Noord als ZLTO en PVO pleiten voor structurele borging van de vertrouwenspersonen. De vertrouwenspersonen worden door het ministerie van Justitie en Veiligheid betaald. In principe loopt er een contract tot 1 januari 2026. “Als we het buitengebied veilig willen houden, moet geïnvesteerd worden in deze aanpak,” aldus Hendrik Hoeksema van ZLTO. “Niet als tijdelijke maatregel, maar als vast onderdeel van een brede investeringsagenda voor het platteland.”
Laagdrempelig aanspreekpunt
“Deze vertrouwenspersonen maken écht het verschil,” zegt Guinevere van der Veer van het Platform Veilig Ondernemen Brabant Zeeland. “In een omgeving waar anonimiteit, angst voor represailles, wantrouwen richting de overheid en de breed gewortelde opvatting op het platteland dat je je niet met je buurman bemoeit, bieden zij een laagdrempelig, betrouwbaar aanspreekpunt.” Als een boer een melding doet bij de vertrouwenspersoon, wordt dat niet automatisch doorgegeven aan de politie. De Ruiter: „Ik houd in eerste instantie alle informatie voor mezelf. Ik bespreek van tevoren niets met mijn collega’s of de politie. Alles gaat in overleg met degene die de melding doet. Pas als de melder toestemming geeft, dan ondernemen we vervolgstappen.”
„Ik vraag eerst aan de melder wat hij er zelf mee wil doen. En ik schat in of de informatie van belang is voor de politie. Dan overleg ik met de melder of hij zelf een melding wil doen, of ik hem in contact kan brengen met de wijkagent, of hij een melding doet via Misdaad Anoniem of dat ik het doorgeef aan de politie. Het is afhankelijk van de situatie.”
Criminaliteit op het erf
De Ruiter heeft eigenlijk altijd te maken met criminele acties op en om het boerenerf. „Boeren worden bijvoorbeeld door criminelen benaderd omdat zij de lege ruimte in hun kassen willen gebruiken.” Ze noemt drugssmokkel vanaf de veiling naar andere locaties in het land als een ander voorbeeld van criminaliteit waar kwekers mee te maken krijgen. „Chauffeurs worden nog weleens benaderd om een paar extra doosjes of sporttassen te vervoeren. Daar hebben boeren zelf minder last van, omdat het niet direct in hun omgeving gebeurt. Platform Veilig Ondernemen pakt dit op met de transportsector.”
Via de website van LTO Noord kan je direct contact opnemen met vertrouwenspersoon Gaby de Ruiter.
Voor Greenity 201 ging redacteur Ellis Langen in gesprek met Anton Jansen. Hij is manager van Platform Veilig Ondernemen Oost-Nederland en ziet ondermijning in het buitengebied toenemen. Het artikel kan je hier digitaal lezen.
