Studies van Wageningen Evironmental Research wijzen uit dat de Nederlandse bodems in de afgelopen 40 jaar gemiddeld 1,5 graad warmer zijn geworden.
Wetenschappers van Wageningen University & Research hebben in een inventariserend onderzoek de verandering van de bodemtemperatuur in Nederland bestudeerd, en wat dit betekent voor biotische en abiotische omstandigheden. Als het gaat over opwarming van de aarde, dan wordt daar vrijwel altijd de stijging van de luchttemperatuur mee bedoeld. Naar de opwarming van de bodem is nog weinig onderzoek gedaan.
De stijging van de luchttemperatuur wordt voor een gedeelte gebufferd, doordat de bodem die warmte opslaat. De studie laat zien dat de bodemtemperatuur in het agrarisch landelijk gebied van Nederland in de afgelopen 40 jaar gemiddeld met 1,5˚C is toegenomen. Op vier KNMI-sites liep het uiteen van 1,2 tot 1,8˚C stijging. Guido Bakema, bodemonderzoeker bij Wageningen Environmental Research: „De verwachting is, op basis van buitenlandse experimenten, dat de bodem sterk kan uitdrogen in gebieden met weinig vegetatie, zoals heidevelden, duinen en zandverstuivingen. Daardoor kan de bodemtemperatuur veel sterker stijgen dan de gemiddelde luchttemperatuur. Zo krijg je een natuurlijk gevormd hitte-eiland.”
Hogere temperaturen versnellen bodemprocessen
Bodemtemperatuur is een van de factoren die meespelen in bodemprocessen, zoals mineralisatie, veenoxidatie en denitrificatie. Op basis van literatuuronderzoek is de algemeen heersende opvatting dat een stijging van de bodemtemperatuur tot een versnelling van bodemprocessen leidt, maar dat de mate waarin niet eenduidig is. De reden ligt mogelijk in het feit dat deze processen afhankelijk zijn van diverse factoren (o.a. vochtgehalte, zuurgraad, beschikbaarheid energiebron), waarvan temperatuur er slechts één is.
Invloed op vegetatie
Bodemtemperatuur is slechts een van de vele factoren die meespelen in de ontwikkeling van natuurlijke begroeiingen. Waterbeschikbaarheid is de doorslaggevende driver, boven temperatuur. Bovendien is de bodemtemperatuur erg afhankelijk van de vegetatie en het bijbehorende microklimaat ter plekke.
Later dit jaar wordt het onderzoek voortgezet. Bakema: „We gaan onder andere kijken naar de toekomstige verdere stijging van de bodemtemperatuur, en de manier waarop de natuur zich daar al dan niet op kan aanpassen.”
