De Stichting Agrifacts (Staf) stelt opnieuw dat er gerommeld is met de meetgegevens van de dinoterb- en andere vondsten van middelen in natuurgebied Zwanenwater. Uit onderzoek van de stichting blijkt dat uitkomsten van het wateronderzoek zijn ’weggepoetst’ door het laboratorium dat voor het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier werkt. Het schap blijft achter de metingen staan.
In juli 2024 kwam Staf met het verhaal dat de metingen niet klopten. Er zouden fouten gemaakt zijn door laboratorium Waterproef en kritische medewerkers van het hoogheemraadschap merkten dat op. De stichting doet met giften, donaties en geld van donateurs onafhankelijk, journalistiek en wetenschappelijk onderzoek. Omdat de agrarische sector en specifiek de bollenteelt als veroorzaker van de vervuiling werd gezien, dook Staf in de metingen en vroeg de dossiers op. Vervolgens is specifiek naar het Zwanenwater gekeken en ook daar ging het mis, ziet Staf.
81 middelen, dezelfde concentratie
Uit de opgevraagde documenten blijkt dat een aantal stoffen in een relatief hoge concentratie zijn aangetroffen in het water van het Zwanenwater. Dat natuurgebied ligt hoger dan de omliggende agrarische percelen. De wind komt het vaakst van zee en door die twee factoren is het onduidelijk hoe de middelen in het natuurgebied komen. Onderzoeksjournaliste Geesje Rotgers van Staf schrijft: ’Er werden op deze datum (7 juli 2022, red.) maar liefst 81 verschillende bestrijdingsmiddelen aangetroffen, waarvan 43 in dezelfde relatief hoge concentratie van 220 nanogram per liter. Het is wel heel toevallig dat zoveel verschillende middelen, allemaal op dezelfde dag aanwezig zijn in dezelfde concentratie.’ In het databestand van het laboratorium staan meer middelen, die allemaal in dezelfde concentratie zijn aangetroffen, ziet Rotgers.
Dinoterb blijft staan
Medio 2023 is een deel van de gegevens opeens verdwenen uit de onderzoeksresultaten, volgens Rotgers na kritiek op de uitkomsten. ’De onderzoekers hadden bij hun controles over het jaar 2022 bijna honderd afwijkende metingen aangetroffen. Op de attentielijst staan onder meer de plotseling overal oppoppende hoge concentraties dinoterb. Ook staan er 42 metingen op in het Zwanenwater.
Het laboratorium ging over tot het ‘opschonen’ van zijn meetbestanden.’ Er in het najaar van 2023 verdwenen 66 uitslagen over het Zwanenwater, maar de dinoterbmetingen blijven staan. Die waren inmiddels ook MOB van actiejurist Johan Vollenbroek opgevallen. MOB wees vervolgens naar de bollensector als veroorzaker. Dat leidde tot artikelen in de pers.
’Gegevens zijn juist’
Als Rotgers NNHK-bestuurder Jos Beemsterboer confronteert met haar bevindingen, verklaart Beemsterboer dat hij achter de metingen blijft staan. Hij heeft Waterproef in maart van 2024 gevraagd de metingen betrouwbaar te maken en dat gebeurde volgens de bestuurder ook. Beemsterboer vertelt vervolgens dat hij niet zegt dat de meetdata kloppen, maar dat het laboratorium meldt dat de gegevens juist zijn. Hij wacht het externe onderzoek van Deltares af. De gewiste meetresultaten zijn wel van 2022 tot het moment van wissen in 2023 opvraagbaar geweest. Daarom zijn ze ondertussen ook in de Landelijke Enquête Waterkwaliteit terechtgekomen.
Deltares heeft ook Staf tot twee keer toe om medewerking gevraagd. De stichting weigert dat, omdat het externe kennisinstituut niet van plan is de laboratoriummetingen en -registraties te toetsen. Het onderzoek van Deltares zal gerommel met de gegevens daarom niet aan het licht brengen, voorspelt de stichting. Deltares vindt geen dinoterbgebruik en inderdaad ook geen fouten in het datagebruik.
