De PVV, VVD, BBB en NSC zijn na een half jaar onderhandelen met een akkoord gekomen, dat ook verstrekkende gevolgen heeft voor de landbouw. De rode diesel komt terug, bufferzones worden verkleind en in Brussel moet ‘met lef’ worden gestreden voor de belangen van de Nederlandse land- en tuinbouw, om enkele voorbeelden te noemen.
De vier partijen presenteerden donderdagmorgen het akkoord met de titel ’Hoop, lef en trots’. Als de plannen doorgaan, worden veel zaken die het demissionaire kabinet heeft geregeld teruggedraaid. Energiebelasting gaat omlaag, vliegbelasting gaat evenredig met de af te leggen afstand omhoog, accijns op diesel voor de landbouw gaan omlaag, belasting op inkoop eigen aandelen verdwijnt, het hogere tarief op box 2 en 3, verlaging mkb-winstvrijstelling en de verhoging van de energietaks in 3e/4e/5e schijf zijn van de baan.
Arbeid
Op het gebied van arbeidsmigranten worden volgens het akkoord strenge maatregelen genomen, om instroom van illegale werknemers tegen te gaan en uitbuiting terug te dringen. Uitzendbureau’s worden strenger gecontroleerd en vergunningseisen worden strenger. Er gaat een streep door de voorgenomen verhoging van het minimumloon.
In Brussel moet door de Nederlandse regering harder worden gestreden voor de nationale landbouwbelangen. Zo moet een opening worden gezocht in de derogatiediscussie, ook al is eerder door demissionair landbouwminister Piet Adema aangegeven dat er ’echt geen ruimte is’. De partijen denken echter aan een ’regiospecifieke derogatie’ op basis van de gemeten waterkwaliteit in die gebieden. Natuurgebieden krijgen wel zogeheten ’derogatievrije zones’ waar dus wel strengere emissie-eisen gelden. Bufferstroken rond sloten worden verkleind. De partijen willen de Natura 2000-gebieden opnieuw tegen het licht houden en ’herijken’. Het ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en Voedsel wordt het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, kondigde Caroline van der Plas donderdagmorgen aan.
Financiële verantwoording
In de loop van donderdagavond kwam ook de financiële paragraaf naar buiten, waarin letterlijk staat waar de partijen meer en minder geld uit willen geven. Daar zijn ook consequenties voor de land- en tuinbouw in te zien. Het Klimaatfonds krimpt met 1,2 miljard en in het verlengde daarvan komt er ook minder geld beschikbaar voor ontwikkeling van waterstoftechniek en batterijen. Voor de uitgaven aan subsidies voor duurzame energie wordt de prijs-risico-buffer verlaagd naar 10 procent. De middelen op de huidige begroting worden daarom jaarlijks afgeroomd met 1 miljard euro vanaf 2026. De energiebelasting gaat dan weer omlaag: Het verhogen van de 3e, 4e en 5e schijf Energiebelasting op aardgas met 22,4% per 2025 en 2,7% extra per 2030 zoals aangekondigd in de Voorjaarsnota 2024 wordt teruggedraaid.
Voor de herinvoering van rode diesel houden de partijen rekening met een kostenpost van 5 miljoen euro, maar die diesel is er pas vanaf 2027. Vanaf 2026 wordt structureel 500 miljoen euro uitgetrokken voor agrarisch natuurbeheer. Loontechnisch komen er ook wijzigingen aan, zoals de beperking van de compensatie voor de transitievergoeding tot kleine werkgevers per juni 2026. Loondoorbetaling bij ontslag na langdurige arbeidsongeschiktheid wordt ook alleen nog voor kleine werkgevers gecompenseerd. Wie meer dan 25 werknemers heeft, hoeft niet meer te rekenen op compensatie.
De partijen willen een meerjarige investering van 5 miljard in de agrarische sector voor innovatie, een opkoopregeling en de aanpak van de mestmarkt. Agrarisch natuurbeheer staat hier los van. De huidige gelden op de begroting van LNV voor het landelijk gebied blijven behouden. Het Transitiefonds komt te vervallen. De investeringen en uitgaven worden beschikbaar gesteld via de begroting van LNV. Het wetsvoorstel voor het Transitiefonds wordt daarom ingetrokken. Dat fonds was bedoeld om stikstofbelasting van de natuur terug te dringen en van de emissies van broeikasgassen door landbouw en landgebruik.
Tijdens Met het oog op morgen van donderdagavond bleek dat de VVD alvast voorsorteert op het mislukken van de BBB-missie in Brussel. De partij wil het huidige stikstofbeleid voortzetten, zodat er ’toch iets gebeurt’ als Europa niet toegeeft aan de Nederlandse wensen. Probleem is alleen dat er geen geld voor is gereserveerd.
Reacties
Veel details zijn nog onduidelijk, het is dan ook een akkoord op hoofdlijnen met een financiële paragraaf gebaseerd op aannames. Hoe de verruiming van de regels in Brussel moet worden ’afgedwongen’ is onduidelijk, net als wat de herijking van de natuurgebieden inhoudt of waar en hoe bufferstroken worden teruggeschroefd.
PvdA: ‘Ramp’, D66: ‘onrealistisch’
Na de persconferentie is er tijd voor reacties uit andere politieke hoeken. PvdA-leider Frans Timmermans noemt het akkoord ’een ramp voor het land’. Hij gaat er naar eigen zeggen alles aan doen om dit terug te draaien. Het akkoord staat haaks op de plannen die Timmermans als eurocommissaris in Europa wilde doorvoeren en op de ideeën van de PvdA voor Nederland. D66 ziet ‘financieel drijfzand’, ’onrealistische plannen’ en een ’totaal gebrek aan daadkracht’ in het akkoord, aldus partijleider Rob Jetten, die zich opmaakt voor een felle strijd vanuit de oppositiebanken.
Lees de eerste reacties uit de sector in het artikel Coalitie-akkoord: reacties op de plannen
