Wanneer ik deze column schrijf, tikt de thermometer dik 30oC aan. We hebben een hittegolf te pakken. Mijn centrale verwarming staat al maanden op waakvlam en de zonnepanelen snorren erop los. TTF noteert dik € 2 per kuub gas. Kostprijzen stijgen en bij de consument beginnen bestedingen onder druk te staan. Een understatement, het is overal bloedheet. Wie snakt er niet naar verkoeling op dit alles?
Tijdens mijn vakantie op Kreta zat ik op de boot tijdens een dagtour naar ‘melaatseneiland’ toevallig naast een voormalig tuinbouwondernemer uit het Oostland. Ook toen was het bloedheet en kwam het na de openingszin ’hé ken ik jouw niet ergens van?’, al snel zat het gesprek op de gekte van de energiemarkt. Ook ondernemers met een langere ondernemershistorie gaat het huidige de pet te boven. De afscheidszin, ’als we elkaar over vijf jaar nog eens een keer ontmoeten, dan weten we hoe deze thriller is afgelopen’, resoneerde nog wat na. Over vijf jaar weet ik zeker dat ik zal zeggen: „Met de kennis van nu had ik sommige dingen anders gedaan”, maar ja, dat is met alles in het leven.
Afgelopen week mocht ik aanschuiven bij een gesprek met vertegenwoordigers van de ministeries Economische Zaken en Klimaat en Landbouw en de Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland. Ik was er samen met Glastuinbouw Nederland, een tuinbouwondernemer en een gerenommeerde energieleverancier. Onderwerp: vrijwillige afschalingsregeling. Positief dat hierover wordt gesproken. Om maar niet meteen op de uitkomst vooruit te lopen, want er moet nog veel gesleuteld worden om tot een goede werkbare regeling te komen! Ik hoop dat de ambtenaren tot wijze oplossingen komen waar jullie als ondernemers mee uit de voeten kunnen. En vooral, dat er iets op tafel ligt voordat keuze over winterteelten gemaakt worden. Ik heb wel wat zorgen of men dit tijdig in Den Haag voor elkaar krijgt. Men koerst aan op duidelijkheid medio 1 oktober. Door velen zijn de teeltkeuzes voor komende winter dan al gemaakt. Ik hoop dat men in Den Haag eerder duidelijkheid gaat verlenen, zodat jullie hiermee rekening kunnen houden (los van eventuele voorwaarden die aan een dergelijke regeling worden verbonden).
Eigenlijk was het meest verkoelende in deze warme periode nog wel de analyse die werd gedaan door één van de deelnemers in het gesprek van vorige week. Jaarlijks verbruiken we in Nederland 30 miljard kuub aardgas. Met elkaar besparen we momenteel tussen de 25-30% op het gasverbruik, wat zou inhouden dat we met 20 miljard kuub een normale winter door kunnen komen. Onze energievoorraden bedragen 14 miljard kuub gas en deze zijn door alle bespaarinspanningen en LNG inkoop eerder vol dan normaal. Men denkt ergens eind oktober. Er komt wekelijks 400 miljoen kuub gas ons land binnen. De resterende 6 miljard gaat dus zonder tegenvallers onderweg, voldoende zijn om de winter door te komen. Verplicht afschalen lijkt dus nog even bij ons weg te blijven, mits onze naastgelegen Europese landen ook tijdig hun voorraden vol kunnen krijgen en energieverbruik naar beneden weten te krijgen. Deze hangt nog wel boven de markt, maar dat terzijde.
Over vijf jaar zal het antwoord op ’met de kennis van nu had ik toen sommige dingen anders gedaan’ niet eensluidend zijn. De ene kweker zal zeggen mijn mismatch in energie inkoop/verkoop; weer een ander het te lang wachten met inkopen van gas op het laagste niveau in de markt; of het hebben laten liggen van onbalanstenders van Tennet; of het eerder aanschaffen van een WKK; of het afdekken van warmteprijsstijgingen van de geothermiebron om daarmee SDE te behouden. Maar ja achteraf, is alles makkelijker gezegd dan gedaan.
