Natuurlijk, het is wennen dat de energieprijzen hoog zijn en dat er op dit moment een energiecompensatieregeling op papier staat die de tuinbouw niet substantieel zal helpen. Aan de andere kant lijkt er maatschappelijk een nieuwe werkelijkheid te ontstaan: Emissies uit gas zijn het nieuwe stikstof, wen er maar aan. Dat hoeft geen reden te zijn om in een hoekje te zitten, juist niet!
Gelukkig zie ik ondernemers zich bezinnen en vervolgens schakelen. Een deel stopt, gaat tijdelijk stil of verkoopt het bedrijf en een deel denkt vanuit kansen en wordt creatief en zoekt naar mogelijke oplossingen. Vandaag heb ik het over deze laatste groep. Het is natuurlijk lastig om alle details te delen, daarom met wat meel in de mond en een deel met instemming van de ondernemer.
Ondernemer 1 heeft een prachtig nieuw bedrijf van nog geen vijf jaar oud buiten de glastuinbouwcentra. Er is geen WKK maar wel een goed energiecontract tot en met 2024. Een veld met één hectare zonnepanelen naast het bedrijf. Verder is er geen glastuinbouwbedrijf in een straal van één kilometer rond het bedrijf, wel een zwembad met energievraag, een afvalverwerker met biogas en een industrieel bedrijf met elektriciteitsoverschot. Samen zijn ze aan het puzzelen geslagen om elkaars problemen op te lossen. Er komt waarschijnlijk een mini elektriciteitsgrid en biogassen worden via een bio-WKK omgezet in warmte en elektriciteit. De één lost de ander zijn probleem op en vice versa. Ik word echt blij van dergelijke creativiteit, het laat maar weer zien dat we alleen samen tot echt werkbare oplossingen komen.
Ondernemer 2 heeft een sierteeltbedrijf. Het heeft afgelopen jaren (anticyclisch) geïnvesteerd door energiebesparende innovatieve technieken toe te passen. Het heeft lef getoond en staat op het punt de vruchten hiervan te plukken. Een lager energieverbruik, de footprint naar verwachting fors gereduceerd en als mooie bijvangst een betere kwaliteit planten. Daarnaast is het bedrijf klaar om bij de aanleg van een warmterotonde direct aan te schakelen. Moedig ondernemerschap dat zich nu uit lijkt te gaan betalen.
Wanneer ik deze creatieve ondernemers spreek, maakt dat me trots op de sector. Ondernemers die niet alleen denken over de oplossing van morgen maar ook die van overmorgen. Ondernemers die uitdagingen omarmen en niet bij de pakken neer gaan zitten hoe hard de tegenwind soms ook is.
Om terug te komen op mijn eerste vraag. Is er reden om in een hoekje te gaan zitten kniezen wanneer CO2– emissies weleens het nieuwe ’stikstofprobleem voor de tuinbouw’ lijken te worden? Nee, in mijn beleving niet. Dat laten deze ondernemers heel treffend zien door ambitieus aan de slag te gaan. Het is een aanmoediging om te versnellen en ambities scherper te stellen voordat de overheid bepaalt wat en waar je als tuinbouw ondernemer nog wel of niet iets mag. Daarom mijn suggestie voor de ambitie van jullie bedrijf voor morgen: ’In 2030 zijn we met ons bedrijf klimaatneutraal en leveren we energie aan tien huishoudens voor iedere hectare glas die ik in gebruik heb’.
