Van der Avoird Trayplant heeft de Tuinbouw Ondernemersprijs gewonnen. De drie andere genomineerden, de sierteeltbedrijven Beyond Chrysant, Porta Nova en Griffioen Wassenaar werden geroemd tijdens de prijsuitreiking, maar sleepten de prijs dus niet in de wacht. ’Sectorsucces’ was er wel bij de themaprijs Nieuwe Teelt, Nieuwe Toepassingen. Die ging naar de kruidenmelange Theelers, waarin vier glastuinders samenwerken, waaronder bromeliaveredelaar Corn. Bak en laurierteler Gova.
Theelers is een samenwerkingsverband tussen vier uiteenlopende tuinbouwbedrijven: bromeliaveredelaar Corn, Bak, laurierteler Gova, glasgroenteteler Westlandpeppers en kruidenkwekerij De Kruidenaer. Deze samenwerking tussen bedrijven die gezamenlijk out of the box durven denken heeft de themaprijs opgeleverd, denkt Eline de Vos, onderzoekster bij Corn. Bak. „De vier ondernemers zetten elkaars expertise in om zo samen een stap te zetten in innovatieve productontwikkeling in de glastuinbouw”, bevestigt de jury. Piet Boekestijn, mede-eigenaar van Westlandpeppers, had op de prijs gehoopt, maar niet verwacht. Des te trotser is hij.
Verlaagd bloedsuikerspiegel
Bij Corn. Bak loopt De Vos al jaren als onderzoekster rond die erg geïnteresseerd is in inhoudsstoffen. En toen enkele greenports in 2016 het programma BioBased startten, is zij haar licht gaan opsteken. „Om een lang verhaal kort te maken, hebben vanaf toen vier bedrijven, Gova, Corn. Bak, de Kruidenaer en Westlandpeppers, de koppen bij elkaar gestoken om uiteindelijk op 1 september 2020 een kruidenmelange te lanceren onder de toepasselijke merknaam Theelers”, vertelt Tim Alderden, vanuit Corn. Bak woordvoerder van dit project.
In Theelers worden restanten van bromelia, laurier, curry en basilicum verwerkt met als gemeenschappelijke deler het anti-diabeteseffect. Dat is via een gedegen onderzoek aangetoond. Om het niet bij een gezonde thee te laten zonder lekkere smaak is een theesommelier ingeschakeld om ook de smaak te verfijnen. „Laurier zorgt voor smaak en verlaagt de bloedsuikerspiegel, bromelia werkt onder meer koorts- en bloeddrukverlagend en voegt een exotisch fris zuurtje toe aan de smaak, currybladeren zijn rijk aan vitamine A, B, B2 en C en reguleren de bloedsuikerspiegel, en basilicum is goed voor de spijsvertering, is ontstekingsremmend en heeft antibacteriële eigenschappen. Citroenverbena is als smaakmaker aan deze kruidenmelange toegevoegd”, licht Alderden toe.
Inmiddels brengt Theelers vijf kruidenmelanges. De nieuwe vier verlagen niet de bloedsuikerspiegel en bevatten hooguit een tot drie van de oorspronkelijke ingrediënten van de eerste kruidenthee. Inmiddels zijn er andere tuinbouwreststromen in verwerkt; in de planning zit een kruidenthee waarin ook rozenbladeren zijn verwerkt. „Sowieso is op basis van de vier oorspronkelijke ingrediënten kruidenmelanges te maken die een verdienmodel oplevert. Daarom zijn en worden andere tuinbouwreststromen aangeboord om nog meer reuring aan Theelers te kunnen geven. We timmeren aan de weg, maar zijn nog steeds niet winstgevend”, meldt De Vos.
Op een kantelpunt
Theelers is volgens Alderden gestart als ludiek idee, maar al vrij snel serieus aangepakt. „Wij verbreden graag onze activiteiten als daar kansen liggen. Als Theelers in de markt aanslaat, dan zetten wij daar volop op in.”
De initiële fase was een succes, nu is het tijd om door te pakken, vult Boekestijn aan. Volgens hem staat het theemerk op een kantelpunt „De grootste uitdaging van dit soort initiatieven is dat het niet doodvalt. Dat het niet blijft bij één mooi afgerond project. Daarvoor is de potentie te groot. Maar dan moeten we wel de flow erin houden. Juist nu er in vastbijten en er aan blijven werken.”
Een grote stap voorwaarts zouden theezakjes zijn naast losse thee, waarmee de retail beter te bedienen is. „Dan denken we niet aan grote supermarktketen, maar bijvoorbeeld aan bedrijfskantines en wellicht ministeries. Ik heb al een balletje opgegooid bij Piet Adema”, vertelt Boekestijn. De landbouwminister hield een inleidende speech en reikte de Tuinbouw Ondernemersprijs uit.
Ruimte voor innovatie
De eerste aanzet voor Theelers werd betaald met diverse subsidies. „Die innovatiepotjes zijn heel belangrijk voor dit soort initiatieven”, legt Boekestijn uit. „Zolang de voorwaarden die aan het geld hangen niet te beperkend zijn. Innovatie heeft ruimte nodig. Natuurlijk worden er vanuit de overheid bepaalde kaders aan het geld gesteld, maar het is in de praktijk belangrijk om te kunnen schakelen. Dat is nu eenmaal de praktijk van innovatie.”
Biobased prijs
In het verlengde van de themaprijs is de Tuinbouw Ondernemers Prijs dit jaar geheel vervaardigd van biobased materialen, onder meer van hennep en tuinbouwreststromen, door Studio Cartier bij Living Lab in Bleiswijk.
Speciaal vierlagensysteem
Adema reikte de Tuinbouw Ondernemers Prijs 2023 uit aan Van der Avoird Trayplant. Het was de eerste keer in 36 edities dat een vermeerderingsbedrijf de prijs won. Van der Avoird Trayplant produceert uitgangsmateriaal voor de teelt van frambozen en aardbeien. Daarvoor won het bedrijf in Bavel in 2018 ook al de prijs Agrarisch Ondernemer 2018. „Dit bedrijf en ook de andere drie genomineerden laten zien wat er allemaal mogelijk is op gebied van duurzaam ondernemen. Raak er door geïnspireerd”, aldus de bewindsman. De vraag die bij veel boeren en tuinders leeft over hun bestaansrecht en toekomst in Nederland is volgens hem alleen maar te beantwoorden met een grondig ‘ja, natuurlijk is die er’.
Het zachtfruitbedrijf is gespecialiseerd in het produceren van aardbeien- en frambozenplanten. Door een speciaal vierlagensysteem teelt het zachtfruit op één hectare met de opbrengst van 240 hectare. Minder belasting voor de natuur, maar toch voorzien in de groeiende voedselbehoefte.
Terechte winnaar
Zoals goed verliezers betaamt, spreken de genomineerde bloemisterijbedrijven Beyond Chrysant en Porta Nova van een terechte winnaar met een uitstekend verhaal waarachter veel passie schuilt. Beide bedrijven zijn ook trots op zichzelf met het al binnen slepen van de nominatie. „Natuurlijk had ik graag gewonnen, maar waar ik echt trots op ben is dat vier bedrijven ons hebben genomineerd ondersteund door nog eens 17 andere bedrijven. Daar spreekt erg veel waardering uit”, verwoordt Wouter Duijvesteijn van Beyond Chrysant.
