Voor de Duitse rozenteler Wolfgang Klümpen is het routine. Kwekerij Porta Nova uit Waddinxveen deed het voor het eerst: melden dat de rozenkas tijdelijk uit productie is. Het was niet de enige rozenkwekerij in Nederland die deze keuze maakt vanwege de hoge energieprijzen. Buitenlandse rozentelers kampen ook met stijgende kosten, maar dat is veel minder te zien in de veilingaanvoer in Nederland.
Bij kwekerij Klümpen Roses uit Straelen betreft het de hele kas van 2,5 ha en die is al jaren vanaf begin december ’koud’. Ze kunnen belichten en verwarmen, maar doen dat in de winter niet voor de productie. Bij Porta Nova, waar Stefan van Vuuren en Leon Dukker de directie vormen, is de afdeling van 4,3 ha met White Naomi! in ’winterslaap’. Kort voor Valentijn 2022 meldt het bedrijf dat de verwarming en verlichting in die kas zijn uitgezet. Ze willen er voor hun klanten zijn met Red Naomi!’s van topkwaliteit, ondanks de forse stijging van de energiekosten. De 15 ha met Red Naomi! bleef vol in productie. Om dat te kunnen doen ging de kas met witte rozen koud.
Nog meer rozentelers in Nederland kozen voor ’winterslaap’ of zuiniger stoken en belichten. Voor het eerst. Royal FloraHolland zag het terug in de statistieken: in de aanloop naar Valentijn was het aantal verhandelde Nederland rozen 27% lager dan in 2021.
Tien kassen koud
Door de hoge energieprijzen moesten telers keuzes maken. Kunnen potentiële opbrengsten opwegen tegen de zeer sterk gestegen kosten? Kan ik het reeds ingekochte gas wellicht beter voor een hogere prijs doorverkopen? Of kan ik dat gas het beste gebruiken om via mijn WKK (dure) stroom te leveren aan het net in plaats van aan mijn assimilatielampen?
Bijna tien rozentelers besloten om de productie tijdelijk (een enkeling ook voorgoed) te stoppen. Bij de meeste geteelde rozen in Nederland, Red Naomi! en Avalanche+, ging het om respectievelijk 8 ha. en 9 ha. Tel daar White Naomi! van Porta Nova bij op en de meeste hectares ’koude rozen’ zijn genoemd.
De lagere aanvoer bij Royal FloraHolland had nog een reden. In diverse rozenkassen werd minder intensief belicht en gestookt en dat kost zomaar 40-50% productie in de winter, zeker in de relatief donkere winter van 2021/2022.
Aad Fransen, Fransen Roses in De Lier
’Gelukkig is de kwaliteit van de rozen weer als vanouds’
Halve kracht belichten
Teler Aad Fransen koos er afgelopen maanden voor om zijn belichtingsinstallatie op halve kracht te gebruiken. „De inkoop van stroom doe ik praktisch nooit ver vooruit. En de laatste jaren kocht ik vooral daggas, omdat dat heel goedkoop was. Belichten werd door de sterk gestegen energieprijzen dus fors duurder. Ik heb daarom niet maximaal met 240 micromol belicht, maar met 120 micromol, de helft.”
De Red Naomi! van Fransen reageerde niet met het vormen van loze takken. Dat viel de teler mee. Hij zag wel dat de taklengte, knophoogte, knopdikte en het takgewicht afnamen. „Normaal gesproken kan ik in de wintermaanden prima in de middenmoot meedraaien met mijn Red Naomi!. Nu werd ik ineens het slechte jongetje van klas als je kijkt naar de waardering op de klok. Wat dat betreft klopt het klokmechanisme: iedere kwaliteit heeft zijn prijs.”
Maar zelfs bij een hogere middenprijs had Fransen volle bak belichten afgelopen weken niet kunnen rondrekenen. „Gelukkig zijn, mede door het unieke voorjaarsweer, de knophoogte, knopdikte en takgewicht weer als vanouds.”
Eigen keuze maken
Roy van Kester, marketing specialist bij Dümmen Orange, vertelt dat in de telerscoöperatie rond hun cultivar Avalanche+ ook met elkaar gesproken wordt over de energiekosten, teeltstrategieën en aanvoer. Een vergelijk met tomatencollectief Prominent, waar telers afspraken maakten over het schuiven in teeltplanningen vanwege energieperikelen, informeren van afnemers en het delen van bijbehorende kosten en baten, is niet te maken. „We steunen elkaar en delen ervaringen. Op bedrijfsniveau maken telers hun eigen keuze.”
De samenwerking is volgens Van Kester vooral gericht op het verbeteren van de marktpositie van Avalanche+ en zijn mutanten. „Topkwaliteit maken is de basis. Dat gaat goed, maar we willen de roos nog hoger positioneren. De focus op bloemisten blijft. Daarnaast willen we de groeiende vraag in het kado- en het trouwsegment verder benutten.”
Promotie
Sinds 2013 is vastgelegd dat de Nederlandse telers van Avalanche+ (en zijn mutanten) de roos als enige exclusief via Royal FloraHolland mogen verhandelen. Nieuwe afspraken zijn gemaakt tot 2026. „De komende tijd gaan we ons met telers en ketenpartners richten op promotie bij de groothandel en high-end supermarkten in met name Engeland. We bezoeken daarvoor afnemers en gaan naar beurzen. Een nauwe samenwerking met een e-commerce kanaal staat in de steigers.”
De marketing en promotie rond Red Naomi! en andere rozen uit Nederlandse kassen pakken de telers en veredelaars van die cultivars zelf op. Dat gebeurt regelmatig met flinke budgetten en dito acties, getuige de aanwezigheid op internationale beurzen en posts op social media.
Onder de vlag Rosebrandt Dutch masterpiece, opgericht in 2011, werken enkele Nederlandse rozentelers en veredelaars samen. Het doel veranderde nooit: de Nederlandse roos zichtbaar maken/houden bij bloemisten in de belangrijkste afzetlanden. Dat gebeurt nu vooral via brochures (zowel print als digitaal). Begin april gaan er 10.000 exemplaren via vakbladen voor bloemisten naar Duitstalige landen. In juni worden Nederlandse bloemisten geïnformeerd over het sortiment rozen uit eigen land.
Netwerkbijeenkomst
De positie van de Nederlandse roos bij de handel is goed. Tekenend is een persbericht van de Stuurgroep Lijnrijders Bedrijven (SLB). Ze sponsoren de aanstaande rozenkeuring op Keukenhof en willen op die netwerkbijeenkomst de telers een hart onder de riem steken.
Klümpen Roses heeft zich inmiddels weer gemeld met ’verse oogst’. Porta Nova liet week 12 weten dat de eerste White Naomi! weer is geknipt en getest. Ze verwachten binnenkort commerciële cijfers en kwaliteit voor de markt. Het is nog te vroeg om te zeggen hoe de handel reageert op de winterdip in het rozenaanbod. Ervaring uit het verleden, toen rozenkassen ’s winters vaker koud gingen, is dat het herstellen van een marktpositie 2-3 maanden kan duren.
Hogere prijzen, minder aanvoer
Oktober 2021 begon de aanvoer van Nederlandse rozen bij Royal FloraHolland al te dalen, meldt senior productmanager roos Marc de Baan. „De verwachting is dat we medio april weer op het normale niveau zitten.” In het kort een vergelijking van de eerste 12 weken 2022 bij RFH met dezelfde periode in 2021, toen de prijzen goed waren:
* Red Naomi! Nederland; aanvoer -/- 30%, middenprijs +/+ 27,5%.
* ‘grootbloemig wit’ (Avalanche+ en White Naomi!) Nederland: aanvoer -/- 39% , middenprijs +/+ 40% .
* top 3 import ‘grbl. rood’: aanvoer -/-1,5%, middenprijs +/+8%
* import ‘grbl. wit’: aanvoer -/- 6%, middenprijs -/-8 %.
Avalanche+ en Red en White Naomi! zijn bij RFH goed voor 85% van de Nederlandse rozen. De klokverkoop NL-rozen stijgt en is nu 48%. Buitenlandse rozen gaan bij RFH voor 70% via de klok van de hand. De verhouding Nederlandse roos : importroos bij RFH is grofweg 30% : 70%. De totale jaaromzet roos bij de veiling is €800 miljoen.
