Leliekwekers die percelen hebben in de buurt van Natura2000-gebieden, hebben volgens de Raad van State en natuurvergunning nodig. Dat blijkt uit de uitspraak van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de RvS vandaag 2 april in de zaak die Milieudefensie tegen de provincie Drenthe aanspande. De provincie handhaafde niet tegen de teelt bij natuurgebieden. Daarop stapte de milieuorganisatie naar de rechter.
Uit het oordeel van de RvS blijkt ook dat nader onderzoek nodig is naar de gevolgen van gewasbeschermingsmiddelengebruik voor natuurgebieden. ’Zolang dat ontbreekt, moet uit voorzorg worden aangenomen dat een natuurvergunning nodig is’, meldt de RvS. De Afdeling bestuursrechtspraak vindt ook dat Drenthe het handhavingsverzoek van Milieudefensie niet had mogen afwijzen, zolang negatieve effecten voor Natura200-gebied Holtingerveld niet uitgesloten zijn. De uitspraak heeft waarschijnlijk gevolgen voor alle bollen- en andere teelten in de buurt van natuurgebieden.
’Effect op omwonenden, niet op natuur’
Milieudefensie vroeg het college van gedeputeerde staten van Drenthe in 2018 om handhavend op te treden tegen leliekwekerij De Middenweg Vledder. De kweker wilde lelies telen op vijf percelen in de buurt van Natura 2000-gebied Holtingerveld. Volgens Milieudefensie is een vergunning nodig voor het voorbereiden en telen van lelies, grondwateronttrekking, drainage, beregening en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen bij een natuurgebied. Het college van gedeputeerde staten van Drenthe wees dat verzoek af. Drenthe vond dat De Middenweg Vledder geen natuurbeschermingsregels overtrad. De percelen lagen bovendien verder dan 250 meter van het natuurgebied. Volgens het Onderzoek Bestrijdingsmiddelen en Omwonenden van het RIVM zijn dan geen effecten te verwachten, meende Drenthe. Dat besluit is al in 2021 door de rechtbank vernietigd en het college moest een nieuw besluit nemen. De Raad van State zegt nu dat het OBO naar het effect op omwonenden is gedaan en niet op natuur. Uit het OBO blijkt bovendien dat restanten van middelen zijn gevonden op meer dan 500 meter afstand van de leliepercelen, aldus de rechtbank. Onderzoek naar het effect op natuur is dus nodig volgens de rechtbank.
Voorzorgsbeginsel
Uit de argumenten van Milieudefensie in deze zaak wordt wel duidelijk dat er effecten kunnen zijn, meldt de RvS. Zo zijn er concentraties middelen in het Holtingerveld gevonden die mogelijk negatieve effecten kunnen hebben op insecten en beschermde habitatsoorten. ’Aan zulke mogelijke negatieve effecten mag niet worden voorbijgegaan. Dat volgt uit het voorzorgsbeginsel dat ten grondslag ligt aan de Europese Habitatrichtlijn en natuurbeschermingsregels’, motiveert de Raad van State. Als er wel aanwijzingen zijn voor negatieve gevolgen, is nader onderzoek noodzakelijk. Zolang dat ontbreekt, moet uit voorzorg worden aangenomen dat een natuurvergunning nodig is. Net als de rechtbank eerder, vindt de Afdeling bestuursrechtspraak dan ook dat het college het handhavingsverzoek niet had mogen afwijzen.
Waarschuwing
Ook het feit dat het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) de gebruikte middelen toeliet, maakt het oordeel in deze zaak volgens de RvS niet anders. De beoordeling die het Ctgb maakt bij de toelating van middelen is namelijk anders dan die Drenthe moet maken. Milieudefensie protesteerde opnieuw toen Drenthe besloot na de uitspraak van de rechter in 2021 een waarschuwing te geven, in plaats van de kweker om een natuurvergunning te vragen. Dat mag wel van de RvS. De kweker kan namelijk proberen aan te tonen dat er geen negatieve effecten zijn op het Natura2000-gebied. ’Als zulke gevolgen niet uitgesloten kunnen worden, zal hij voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen een natuurvergunning moeten aanvragen.’ Tegen de uitspraak van de Raad van State is geen hoger beroep mogelijk. De Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State is de hoogste bestuursrechter van het land. De complete uitspraak staat hier.
