Actiegroepen en burgerinitiatieven dwingen de overheid via de rechter zich aan de eigen regels te houden. Het is volgens hoogleraar Raoul Beunen van de Open Universiteit een gevolg van de onduidelijkheid die de landelijke overheid zelf in stand houdt. Korenwolven, rugstreeppadden en bloembollen zijn al de inzet van de rechtszaken. Het kan ook anders, stelt Beunen.
Waarom is het onvermijdelijk dat ook agrariërs verwikkeld raken in rechtszaken?
„Dat komt omdat de landelijke overheid zich niet houdt aan de eigen milieuregels en ze maakt onduidelijk en onvoldoende doordacht beleid. De weerstand daartegen neemt toe bij mensen die zich zorgen maken over natuur, milieu en gezondheid. Die zorgen maken ze kenbaar bij de gemeente, de provincie of de landelijke overheid. Als ze voelen dat er niet naar ze wordt geluisterd, voelen ze zich genoodzaakt om een juridische procedure te starten. Zo komen ze bij de rechter terecht, met als inzet de plicht om te voldoen aan wettelijke regels bij het uitvoeren agrarische activiteiten of bouwplannen. Het succes van die rechtszaken zorgt voor motivatie van anderen om ook een zaak aan te spannen. Bovendien zijn burgers regelmatig goed thuis in de materie, omdat ze bijvoorbeeld jurist zijn.”