Met een nieuw Plan van Aanpak wil GS van de provincie Drenthe de kans op overschrijdingen van de wettelijk vastgestelde kwaliteitsnormen voor het Drentsche Aa als drinkwaterbron aanzienlijk gaan verkleinen. Het gaat dan vooral om maatregelen voor gewasbeschermingsmiddelen en hun afbraakproducten.
Het oppervlaktewater van de Drentsche Aa wordt gebruikt voor de drinkwaterproductie, met name voor de gemeente Groningen. De waterkwaliteit moet daarom voldoen aan wettelijk vastgestelde kwaliteitsnormen. In 2016 werd al gestart met het Uitvoeringsprogramma oppervlaktewater Drentsche Aa, het zogenoemde UPDA. Het doel was dat het aantal normoverschrijdingen in 2023 zou zijn teruggebracht naar maximaal 1 per jaar. Omdat dit niet is gelukt en in oktober van dit jaar volgens het Waterbedrijf Groningen al 10 keer overschrijdingen zijn geweest, is een vervolgaanpak in de vorm van een plan van aanpak noodzakelijk.
Grote rol gewasbeschermingsmiddelen
De aanpak moet vooral diverse gewasbeschermingsmiddelen en hun afbraakproducten in het oppervlaktewater van het Drentsche Aa stroomgebied verminderen. De herkomst is zowel uit landbouwgebieden als stedelijk gebied. De invloed van riooloverstorten op de waterkwaliteit van de Drentsche Aa is, is nog niet goed bekend. Dit laatste wordt uitgezocht en daar moeten dan eventueel ook maatregelen worden genomen.
In het vervolgplan staan zestien maatregelen en ook wie dat moet gaan doen. Het zijn maatregelen op korte termijn, maar ook maatregelen die nog onderzocht moeten worden en verder uitgewerkt. Voor alle maatregelen geldt dat er draagvlak is bij de betrokken organisaties, gebaseerd op de eigen rol, taak en verantwoordelijkheid. Dat zijn onder andere partijen als waterbedrijven en LTO.
Maatregelen korte termijn
Een van de maatregelen is een ervaren programmaleider. Ook worden de al lopende UPDA-projecten voortgezet en opgeschaald. Het gaat dan onder andere om projecten die de afspoeling van gewasbeschermingsmiddelen van percelen verminderen. Een ander project dat versneld wordt doorgezet is het meer gebruik maken van de Fytobac om zo erfafspoeling te beperken. Ook wordt gekeken hoe met nieuwe ontwikkelingen in mechanisatie de emissie van GBM minder kan zijn.
Nieuw is dat er een fysiek Landbouw kennispunt komt voor boeren en kwekers waar ze kennis kan krijgen over teelten, gewasbescherming, subsidies, biodiversiteit en waterbeheer. Een andere maatregel voor de korte termijn is dat provincie, waterschap en gemeenten meer gaan toezien en handhaven. Daarnaast moet een bewustwordingscampagne in het voorjaar van 2025 zowel particulieren als bedrijven en leveranciers wijzen op de kwetsbaarheid van het oppervlaktewater in de Drentsche Aa en het verbod op het gebruik van chemische middelen op verhard oppervlak.
Lange termijn
Zaken die nog onderzocht of verder uitgewerkt moeten worden zijn er ook. Zo wordt er gedacht aan het verkennen welke vormen van grondgebruik passen binnen gebieden waarin grond- of oppervlaktewater gewonnen wordt voor de drinkwatervoorziening. Zo wordt er in die gebieden gedacht aan het stimuleren van biologische landbouw, een verbod op PFAS-houdende gewasbeschermingsmiddelen of het toepassen van irrigratiegreppels. De provincie wil dit soort maatregelen eerst bespreken en afstemmen met de betreffende partijen en inzicht hebben in het effect ervan en of ze haalbaar zijn.