Houtverwerkers zoeken kwekers die de Anna Paulownaboom willen planten. Bijvoorbeeld op stukken grond die ’over’ zijn. Zij richten zich in eerste instantie vooral op akkerbouwers en andere kwekers met open teelten plus veehouders voor de Paulowniateelt.
Paulownia tomentosa ofwel de Anna Paulownaboom is een bekende in de laanbomenteelt. Opvallend zijn de grote viltige bladeren en de paarse bloemen die aan de bomen verschijnen net voor het blad aan de bomen komt. Paulownia is daarnaast ook een sterke groeier. Het is onder andere deze groeikrachtige eigenschap die de plant aantrekkelijk maakt voor houtproductie.
Het geslacht Paulownia kent 17 soorten. Als laanboom wordt in Nederland, België en Duitsland vooral P. tomentosa gekweekt. Als het om houtproductie gaat, ligt de focus meer op P. olongata en P. fortunei en kruisingen hiertussen en met P. tomentosa.
Maar waarom de aandacht voor Paulownia voor de houtproductie? „Omdat het gewoon allemachtig hard groeit”, vat Peter van der Avoird kort samen. Het zou zelfs de snelst groeiende boom ter wereld zijn. Even een kleine vergelijking. Een Populus nigra groeit 1,5 tot 2,5 m per jaar. Een Salix babylonica groeit 2 tot 2,5 m per jaar, Quercus falcata groeit 2,5 tot 3,5 m per jaar. Pauwlonia groeit 3 tot 5 m per jaar. Bovendien is de diktegroei van de boom fors. Juist die combinatie van lengte met dikte maakt de boom interessant voor houtproductie. Na 8 tot 10 jaar heeft de boom een lengte van 12 tot 15 m en een stamdoorsnede van 40 tot 50 cm. Een mooie omvang om planken van te maken.
Kenmerkende eigenschappen
In de bouwwereld wordt Paulownia-hout het aluminium onder het hout genoemd. Met 260 kg per kuub hout, is Paulownia-hout extreem licht. Ter vergelijking; gedroogd eikenhout is ongeveer 750 kg per kuub, terwijl vers eikenhout zelfs tussen de 900 en 1200 kg/m3 weegt. Het verschil tussen gedroogd en vers is bij Paulownia-hout kleiner omdat het hout aanzienlijk minder vocht bevat. Mede daardoor is de droogtijd kort en krimpt en zwelt het hout ook nauwelijks. Het hout heeft een zogenaamde honingraatstructuur. Dat maakt het hout licht, maar toch sterk. Andere voordelen van het hout zijn de grote isolerende werking en de brandwerendheid.
Daarnaast legt Paulownia veel CO2 vast. Door het extreem grote blad dat de bomen maakt in combinatie met de snelle groei legt een plantage tot 40 ton CO2 per hectare per jaar vast. Dat de boom na de oogst wordt verwerkt in de bouw, garandeert een minimale levensduur van 30 jaar. Daardoor is CO2-vastlegging bruikbaar voor voor Carbon Credits. „De combinatie van eigenschappen maakt Paulownia de boom van de toekomst”, meent Van der Avoird. En hij staat in die mening niet alleen, want inmiddels duiken diverse bedrijven op Paulownia als ’verdienmodel’. Of het nu gaat om de veredeling, de vermeerdering, teeltbegeleiding, bemiddeling in Carbon Credits of verwerking van het geoogste materiaal voor de bouw: Paulownia is ’hot’. Of heeft de potentie om het te worden.
Bodem
Paulownia is van nature een boom die niet heel bodemspecifiek is. Maar de plant heeft een hekel aan natte voeten en mede vanwege haar groeikracht is er wel behoefte aan voeding. Voor zandgronden wordt daarom geadviseerd dat deze minimaal 2% organische stof moet bevatten. Meer is beter. Veengronden met een organisch stofgehalte tussen de 20-40% en klei- en zavelgronden met minder dan 20% afslibbare delen zijn ook geschikt. Welke soort wanneer het meest optimaal is, is momenteel nog onduidelijk. Er zijn meerdere veredelaars waaronder WeGrow, Boereboom, Paulownia Danmark. Allemaal met hun eigen soorten. P. elongata ’Futuro’, P. fortunei ’Fast Blue’, Paulownia ’NordMax21’ (kruising P. tomentosa x P. fortunei), Paulownia ’Phoenix One’ (kruising P. elongata x P. fortunei), Paulownia ’H2F4’ en ’H2F3’ (kruising P. catalpifolia x P. fortunei), Paulownia ’3B07 Climate Blizzard’ (kruising {P. tomentosa x P. fortunei} x P. elongata). Maar wanneer kies je welke soort?
Van der Avoird wil hier graag duidelijkheid in brengen. Op zijn kwekerij in Bavel is inmiddels een gedeelte ingericht met allemaal verschillende soorten. „Over enkele jaren willen wij gewoon hét kenniscentrum zijn als het om Paulownia gaat. We willen klanten gericht kunnen adviseren welke soort voor hun grond, hun teeltomstandigheden en afhankelijk van het doel; planken of houtproductie, de beste soort is.”
Tweejarige plant
Paulownia als boom van de toekomst. In Azië wordt de boom op grote plantages verbouwd voor houtproductie. Inmiddels staan in Europa, met name in Kroatië en Portugal ook al plantages. In Nederland staan de eerste plantages, zij het nog kleinschalig. De vraag vanuit de bouwindustrie voor circulair geproduceerd materiaal neemt toe. Om aan die vraag te voldoen, zijn houtverwerkers en bijvoorbeeld een Dailin.Green op zoek naar kwekers die Paulownia willen kweken op stukken grond die ’over’ zijn.
