Ze is bloemiste, deed de opleiding Product Design en is keramiekontwerper. Door deze combinatie is Sari Rikken (25) duurzamer naar bloemen gaan kijken: ‘Schoonheid staat nu voorop, maar bloemen hebbenveel meer in zich: ze zijn geneeskrachtig en kunnen een cosmetica-ingrediënt zijn.’
Al tijdens de opleiding Manager bloembinden aan Helicon MBO in Den Bosch had Sari Rikken het gevoel dat zij ‘anders keek naar bloemen’ dan haar studiegenoten. ‘Zij waren veel bezig met niet-plantaardige decoratiematerialen in hun bloemwerk, terwijl ik thema’s als het milieu, duurzaamheid, vormgeving en de anatomie van bloemen interessanter vond. Als kind was ik altijd al bezig met de natuur én heel nieuwsgierig.’ Tijdens de opleiding liep ze stage bij verschillende bloemenwinkels, waaronder Degroote Bloemen in Antwerpen, Oogenlust in Eersel en Bossbloemen in Oss. Bij de laatste winkel van Willem-Jan en Patricia Reuser werkt ze nog altijd in drukke tijden en op dinsdag. ‘Ik vind het fijn om naast mijn werk als designer ook met bloemen bezig te zijn.’
Omdat ook ambacht, vormgeving en design haar interesse hebben, ging Sari naar de Willem de Kooning Academie in Rotterdam, waar ze de opleiding Product Design afrondde. ‘Een geweldige opleiding waar ik veel geleerd heb over verschillende materialen en productietechnieken. Ik hou ervan om mijn visie te verbreden. Waar komen de grondstoffen vandaan, hoe wordt een product eigenlijk gemaakt, hoe duurzaam is het? Als je zelf controle hebt over het maakproces door de hele keten heen, kun je daar invloed op uitoefenen. Dat vind ik mega-interessant.’
Voor haar afstudeerproject schreef Sari een scriptie over duurzaamheid in de bloemenindustrie met als onderzoeksvraag: hoe kan ik als ontwerper ons huidige perspectief van bloemen ter decoratie transformeren tot een waardevol product van de natuur, goed voor mens en milieu? ‘Hoe zien wij de natuur en bloemen en planten eigenlijk? Als iets wat er ‘gewoon’ is of gecreëerd wordt door de industrie? Ik vind zelf het eerste belangrijk, maar het laatste is helaas vaker het geval. De industrie zorgt ervoor hoe de natuur eruit moet zien. Kijk maar naar de gangbare bloementeelt: die is zover gecultiveerd dat de essentie van de bloem (zoals geur en geneeskrachtige werking) vervaagt om de houdbaarheid en ‘schoonheid’ voorop te stellen. Alles is maakbaar, de natuur kan niet langer zijn eigen gang gaan.’
Bloesem voor de weerstand
Maar volgens Sari is het niet allemaal zo somber als ze nu stelt. Het tij valt nog te keren. ‘De bloemenindustrie zet goede stappen op het gebied van duurzaamheid: er zijn keurmerken en initiatieven – al zijn ze lang niet allemaal even transparant – en ook de veiling zet het thema centraal in de bedrijfsvoering. Maar ik denk wel dat bloemisten zelf nog veel meer kunnen doen. Zij hebben het instrument om het duurzame verhaal te vertellen aan hun klanten. De verpakking met daarop de herkomst van de bloemen en een eventueel keurmerk worden weggegooid en daarmee stopt vaak het verhaal. Dat baart me zorgen. En als ik eens iets post hierover op sociale media word ik uitgemaakt voor linkse activist. Dat vind ik bizar! Al die negativiteit helpt ons geen steek verder. Laat je ambacht zien, wees transparant en vertel je verhaal!’
Tijdens haar studies kwam Sari steeds meer tot de overtuiging dat zij het perspectief en de waarde van bloemen wil transformeren. ‘De eerste gedachte bij bloemen is dat ze decoratief zijn. Ze moeten vooral lang houdbaar zijn en mooi staan op de vaas voordat ze de groenbak ingaan. Ik ben gaan onderzoeken wat voor mij de essentie van bloemen is. Ze zijn niet voor decoratie, maar hebben zoveel meer in zich: ze zijn geneeskrachtig, een bron van essentiële vitaminen en mineralen en kunnen een ingrediënt voor cosmetica zijn. Ik ben ervan overtuigd dat als wij goed voor de bloemen zorgen, zij goed voor ons mensen zorgen. Kijk bijvoorbeeld naar de bloesem in het voorjaar en de bessen in het najaar: allebei bevatten ze weerstandverhogende eigenschappen. Dan is het toch niet gek dat wij vaak verkouden zijn in het voor- en najaar? De natuur, die gewoon om ons heen groeit, wil ons dat leren.’
Het liefst wil Sari een (online) beweging starten met verschillende experts die haar visie delen. Dat kunnen bijvoorbeeld chef-koks zijn die koken met bloemen, maar ook (bio)kwekers, herboristen en mensen uit de cosmetica-industrie. ‘Ben ik een roepende in de woestijn? Misschien, maar ieder individu heeft impact. Elke keuze kan bepalend zijn. Je hoeft het niet perfect te doen, het begint bij bewustwording. Moedig elkaar aan in plaats van elkaar te ontmoedigen. Er zijn voorlopers, pioniers nodig; ik hoop dat ik er zelf ook één kan zijn.’
Vaas als communicatiemiddel
Voor haar afstudeerproject ontwikkelde Sari naast haar scriptie over duurzaamheid ook de FLORAL LAB.: een modulaire bloemenvaas die helpt je bloemen te consumeren nadat ze hebben gebloeid op de vaas. In De Smeltkroes in Nijmegen (in de oude Honig-fabriek aan de Waal), een ruimte waar allerlei verschillende ontwerpers en kunstenaars samen werken, deelt zij een atelier met keramiste Hella Duijs. Hier maakt Sari haar servies onder het label SARI en de FLORAL LAB. ‘Dit ontwerp is mijn communicatiemiddel om te laten zien waar ik voor sta. Mijn beide passies, keramiek en bloemen, komen er in samen.’
FLORAL LAB. bestaat uit vier onderdelen (zie foto), die allemaal los van elkaar een functie hebben. Het bovenste deel bijvoorbeeld zorgt er niet alleen voor dat de bloemen korenschoof in de vaas staan, maar is ook een vijzel om de bloemblaadjes fijn te stampen om ze te gebruiken voor huidolie of bloemenvinaigrette. Dat fijnstampen kan weer in het onderste bakje en de glazen vaas past precies in de keramieken vergiet dat helpt je bloemen te wassen alvorens er een salade of thee van te maken. ‘Ik ben nu bezig met de finetuning van het ontwerp en dan wil ik FLORAL LAB. samen met een partner in de markt zetten. Misschien via crowdfunding in kleine oplages, dat moet ik nog uitdokteren. Het ontwikkel- en maakproces vind ik het leukste van mijn werk.’
